7. De Ordo van de Mis
(De Volgorde van de Heilige Mis)

Er zijn vele mogelijkheden de rituele rijkdom van de Klassieke Romeinse Liturgie te leren kennen. Of het nu een stille Mis is, een gezongen Hoogmis, of een Mis met drie of twee heren, of een pontificale mis met de Bisschop. Bij al deze verschillende vormen is toch een sterk accent van eenheid te zien, want al deze vormen gaan terug op een vaste en gelijkblijvende ordening. Wie zich eenmaal de Ordo Missae, de volgorde van Heilige Mis heeft eigen gemaakt, zal ook gemakkelijk toegang hebben tot alle andere vormen.

Ook in deze tijd beklemtoont de kerkelijke autoriteit haar alleenrecht om de liturgie te ordenen. Zowel in het laatste concilie als ook in het kerkelijk wetboek worden de priesters uitdrukkelijk vermaand om zich bij de viering van de liturgie uitdrukkelijk te houden aan de bepalingen van de liturgische boeken. "Daarom mag niemand eigenmachtig iets toevoegen, weglaten of veranderen," (Can. 846 §1 CIC), "ook als hij priester is." (SC 22 §3). In het directorium voor de dienst en het leven van priesters, van de congregatie voor de clerus van 31 jan 1994 wordt beklemtoond dat gelovigen een echt recht hebben om aan de liturgische viering zo deel te nemen als de kerk het wil en niet naar de persoonlijke smaak van afzonderlijke ambtsdragers. (no. 64) In de instructie "Redemptionis Sacramentum" van de congregatie voor de liturgie en sacramentenordening van 25 maart 2004 staat: "Alle gelovigen hebben het recht op een ware liturgie en in het bijzonder de viering van de Eucharistie, zoals het de Kerk heeft bedoeld en vastgelegd, zoals het in de liturgische boeken en door andere wetten en normen is voorgeschreven. Op gelijke wijze heeft het katholieke volk het recht het offer van de Heilige Mis ongeschonden en in volledige overeenstemming met de bepalingen van het leerambt te vieren." (no. 12)

Hoe de veelvuldige liturgische realiteit uitziet, hoeven wij hier niet te becommentarieën. Niet voor niets stelt dezelfde instructie vast: "men kan niet verzwijgen dat er misbruiken zijn van zwaarwegende aard, tegen het wezen van de liturgie en de sacramenten in, alsook tegen de traditie en het leergezag van de Kerk." (no. 4)

De Heilige Mis in de Klassieke Romeinse Ritus is duidelijk verdeeld in drie hoofddelen, zoals het volgende schema duidelijk laat zien.

A: De voormis		1. Voetgebeden 2. Introïtus 3. Kyrie 4. Gloria 5. Collecta (openingsgebed) 6. Epistel (lezing) 7. Graduale (tussenzang) 8. Evangelie 9. Preek (op zon- en feestdagen) 10. Credo (geloofsbelijdenis) (op zon- en feestdagen)
B. De offermis	Offerande	1. Offerande 2. Dominus Vobiscum (de Heer zij met u) 3. offering van de Hostie 4. Offering van de Kelk 5. Lavabo (handenwassing) 6. Orate fratres (bidt broeders…) 7. Secreta (stil gebed)
	De consecratie (canon)	1. Prefatie 2. Sanctus 3. gebeden voor de consecratie 4. Consecratie 5. gebeden na de consecratie 6. Per Ipsum (door Hem…) 7. Pater Noster (onze Vader)
	Communie	1. Breking van het Brood en de Pax (vrede) 2. Stille communiegebeden 3. Communie van de priester 4. Communie van het volk 5. Purificatie (schoonmaken van de kelk)
C. De namis		1. Communio (vers) 2. Postcommunio (slotgebed) 3. Zegen 4. Laatste Evangelie.

Wij zullen precies de ordo van de H. Mis volgen, om de daarin verborgen rijkdom een weinig te verklaren en de aard te laten zien van de tijdloze schoonheid van de Romeinse Mis.

In een snel veranderende wereld en turbulente tijd mag het dan ongewoon zijn om aan het altaar dag na dag de steeds weer gelijke ordening te volgen. Wie zich echter laat meenemen door de steeds veranderende tijdsgeest moet al spoedig erkennen in een dwangbuis te zitten om steeds weer wat nieuws te moeten aanbieden. Wij zijn de overtuiging toegedaan dat ook de huidige mens in de grond van zijn hart naar een vaste ordening verlangt en te midden van alle veranderingen om hem heen, juist in de liturgie een ankerplaats kan vinden, een bron van innerlijke vrede en een geestelijk thuis.

Naast de vaste delen van de ordo van de Mis zijn er ook delen die veranderen volgens de liturgische dag of feesten. De veranderlijke delen van de ordo Missae zijn:

1. Introïtus
2. Collecta (openingsgebed)
3. Epistel (lezing)
4. Graduale (tussenzang)/ Tractus/ Alleluja
5. Evangelie
6. Offertorium
7. Secreta (gebed over de gaven)
8. Stil gebed
9. Prefatie
10. Communio (communievers)
11. Postcommunio (gebed na de Communie)