Brief van een orthodox prelaat aan de Federatio Internationalis Una Voce
Geachte Mijnheer de President,
U zult, hopen wij, begrijpen dat de Orthodoxe Kerk niet de intentie heeft zich te mengen in aangelegenheden, die behoren tot het domein van de Bisschop van Rome. Voor zover de Heilige Liturgie het openbare gebed van de Kerk is waarin de Allerheiligste Verlosser onophoudelijk bidt en Zichzelf aanbiedt aan de Eeuwige Vader in een passend offer, bewondert de Orthodoxe Kerk de doelstellingen van de Internationale Federatie Una Voce. Ongetwijfeld leidt de sensus fidelium u ertoe om de “buitengewone vorm” van de Romeinse ritus te bevorderen voor het bewezen geestelijke welzijn van de hedendaagse Katholieken van de Rooms-katholieke Kerk, zoals deze het ook was voor talloze heiligen.
Wij moeten toegeven dat een aantal zaken voor veel Orthodoxen verbijsterend zijn en ons niet weinig zorgen baren.
Allereerst, in tegenstelling tot wat gewoonlijk geloofd wordt, zijn liturgische veranderingen niet ondenkbaar in de Orthodoxe Kerk. Aangezien liturgische veranderingen altijd het gebed van Onze Heer in Zijn Kerk erkennen 'in geest en waarheid’ en daarom zodanig zijn dat het betamelijk (gepast) is, moeten liturgische veranderingen echter altijd organisch uitgevaardigd worden vanuit de geestelijke en intellectuele (intus leggere) rijkdom en vitaliteit van een bisschopszetel (plaatselijk of universeel) die deze veranderingen ook doorvoert. Daarom kan men liturgische veranderingen niet ‘plannen’ waardoor men het risico loopt dat deze meer onderhevig zijn aan de twijfelachtigheid van de genius temporis, de tijdgeest, dan aan de wil van de Zoon om te bidden door Zijn Kerk tot de Eeuwige Vader in spiritu et veritate, in geest en waarheid.
Ten tweede is het algemene en afzonderlijke pastorale karakter, dat ten grondslag ligt aan de traditionele vorm van de Romeinse ritus, identiek aan datgene wat de Goddelijke Liturgie van de Orthodoxe Kerk ‘bezielt’. Daarom vrezen veel Orthodoxen dat zij als ‘buitengewoon’ worden beschouwd wanneer volledige eenheid tussen de twee Kerken tot stand komt. Los van hoe de term ‘buitengewoon’ wordt geïnterpreteerd, overeenkomstig de canonieke betekenis, is de Orthodoxe Kerk zich er niet van bewust dat haar openbaar eredienst ‘buitengewoon’ is. Daarom waardeert de Orthodoxe Kerk de onbaatzuchtige inspanningen van Paus Benedictus XVI, de Kardinalen Cañizares Llovera en Castrillón Hoyos, Aartsbisschop Ranjith en u, Mijnheer de President, om een vorm van ‘oecumene’ te bevorderen in de diepste betekenis van het woord.
Zoals u weet heeft in de afgelopen tientallen jaren vooral het Westen een van de ergste culturele crisissen doorgemaakt sinds jaren. Wanneer een culturele crisis en een gebrek aan werkelijk grote theologen, zoals de Kerkvaders waren, kon worden opgevat als slechts een tijdelijk verschijnsel, was de Kerk, historisch gezien, altijd terughoudend met het invoeren van veranderingen die afweken van haar beproefde koers. Het is waar dat de Heer in tijden van crisis grote heiligen, pausen, plaatselijke bisschoppen, clerici, religieuzen en leken zal doen opstaan in Zijn Kerk die zich toeleggen om met vernieuwde geestelijke levenskracht door middel van instellingen en kerkelijke structuren, de Kerk in crisistijd te ondersteunen.
De Orthodoxe Kerk heeft haar eigen problemen van liturgische aard op bevredigende wijze kunnen oplossen. Mogelijk kunnen een of meerdere oplossingen die door ons werden toegepast, ook voor de Katholieke Kerk van nut zijn.