Maaltijd versus Offer

Dietrich von Hildebrand (uit "Der verwüstete Weinberg")

Wanneer men in plaats van de onbloedige vernieuwing van het Kruisoffer of de tegenwoordigstelling hiervan in de Heilige Mis de maaltijd op de voorgrond plaatst, wordt de gemeenschap met de andere gelovigen tot hoofdzaak gemaakt. Ten eerste wordt het hoofdthema van de Heilige Mis: de tegenwoordigstelling van het Kruisoffer, waardoor God onontzeggelijk verheerlijkt wordt, naar de achtergrond gedrukt. Men vergeet dat de "glorificatio" van God de kern van de Heilige Mis is en dat het elke individu en wel tezamen met alle andere gelovigen gegund is, aan deze "glorificatio" deel te nemen, die de priester als plaatsbekleder van Christus voltrekt. Dit vond vroeger in de houding van de priester naar het altaar een diepe symboliek: de gelovige keek met de priester naar het altaar, hij werd, hem volgend, in het geheim van het Heilig Offer betrokken. Het was een dieper, christocentrischer gebaar: de priester, die Christus vertegenwoordigt, is ook in de Heilige Mis mediator, die wij volgen - de zelf geheel op God gerichte mediator. En nu komt de unieke geheimzinnige verbinding van de individuele ziel met Jezus in de Heilige Communie. Dat is een zich organisch aan het hoofdthema van de Heilige Mis aansluitend nieuw thema. Eerst de volledige richting van Christus op de Vader, deze laatste toewijding aan Hem en dan de schenking van Christus aan elke individuele ziel, de overvloeiende liefde Christi, het in ieder individu als spijs in lichamelijke tegenwoordigheid binnentreden en tegelijkertijd in Hem opgenomen-worden. Door deze verbinding van Christus met elke individuele ziel gegroeit dan een unieke verbondenheid, eenheid met allen, die Zijn Heilig Lichaam ontvangen, onbegrijpelijk geheim: Hij blijft dezelfde, het is Zijn identiek Lichaam, dat ieder ontvangt - ongedeeld - en daardoor ontstaat een heilige eenheid met alle andere gelovigen, die over het in-Zijn-Naam-verzameld-zijn ver overstijgt.

Maar zodra men de gemeenschappelijke maaltijd tot hoofdthema maakt, ligt een poging ter tafel, alle verschillen in belangrijkheid te negeren. Daarmee wordt ook de Heilige Gemeenschap, het bovennatuurlijke Maal vervalst. Dit is een specifieke infectie door het collectivisme - een benadrukken van de gemeenschap ten koste van de individuele persoon. En daarbij wordt precies dat, wat men benadrukken wil, de gemeenschap, niet bereikt. Want deze Heilige Gemeenschap kan - met het veranderen van het karakter van de Heilige Maaltijd, dat van alle natuurlijke gemeenschappen radicaal verschillend is, nooit bereikt worden, wanneer de ware rangorde vernield wordt. De ware Heilige Rangorde: eerst de "glorificatio" van God, waarbij de aanbiddende blik uitsluitend op God gericht is, dan de intieme liefdesvereniging met Jezus in de Heilige Communie en tenslotte de overwinnende Heilige Verbondenheid met alle aanwezige gelovigen, maar hier bovenuit met de gehele Heilige Kerk. Zodra men direct op deze gemeenschap mikt en de Heilige Rangorde negeert, bereikt men haar nooit en vervangt haar minstens subjectief door de profane verbondenheid, zoals die van een oudstrijdersvereniging. De verblinding voor het Heilige, de secularisering gaat hier hand in hand met het overbeklemtonen van het "collectivistische", de overwinning van het collectivisme.